Voor altijd samen – eindelijk weten hoe je samenstellingen schrijft

Ken je alle spellingregels uit je hoofd? Nee? Hoeft ook niet. Als je maar weet waar de valkuilen zitten. Een van die valkuilen is de samenstelling. Staat in de top 10 van meest gemaakte spelfouten. Ik denk zelfs op nummer 1, want het gaat heel vaak mis met de samenstelling. Er is zelfs een website voor: www.spatiegebruik.nl. Op deze site heeft SOS (Signalering Onjuist Spatiegebruik) de leukste voorbeelden verzameld van verkeerd gespelde samenstellingen.

Een samenstelling is een woord dat uit meerdere (zelfstandige & bijvoeglijke naam-)woorden bestaat. Bijvoorbeeld: hond + hok = hondenhok. Low+budget+film = lowbudgetfilm. De regel is: samenstellingen schrijf je aan elkaar, zonder spatie. Dus: groentesoep en langetermijnplanning. Artdirector, internecommunicatieadviseur en projectmanager. Kipfilet wordt lekker in een kipfiletmarinade en iemand die marathons loopt is een langeafstandsloper (ook al is ie een klein mannetje). Een lange afstandsloper is trouwens iemand van pakweg twee meter die afstanden loopt. Kan 5 of 10 kilometer zijn, of een marathon, wie zal het zeggen.

Waarom schrijven veel mensen de samenstelling verkeerd (dus met spatie)?

Een gokje: omdat we veel Engelse invloeden in onze taal hebben. In het Engels schrijf je de samenstellingen namelijk altijd wél met een spatie. Old people’s home, vegetable soup, car crash.

Wanneer schrijf je een koppelteken (streepje)?

Sommige samenstellingen krijgen een koppelteken. Bijvoorbeeld: na een afkorting die je letter voor letter uitspreekt: PDF-bestand, of vwo + scholier = vwo-scholier (maar: havoleerling, want havo is een afkorting die je als één woord uitspreekt en dan komt er geen koppelteken). Of na een cijfer of symbool: 60-jarige, @-teken, top 10-hit. Nog een reden voor een – is de klinkerbotsing: staan er 2 klinkers direct na elkaar of een i en een j, en is dat verwarrend, dan moet je een koppelteken gebruiken: consumptie-ijs, diploma-uitreiking, na-apen. En is een woord erg lang, dan mág je voor de leesbaarheid ook een koppelteken schrijven (maar dat is niet verplicht). Bijvoorbeeld: interne-communicatietrend. Of: voetbalsupporters-bijeenkomst. Maar nooit een spatie!

Tip: let op de klemtoon

Tot slot een simpele, maar ijzersterke tip: let eens op de klemtoon in een woord. In een samenstelling hoor je één klemtoon. En in twee losse woorden hoor je twéé klemtonen.  Een kórte rókjesdag is een rokjesdag die niet lang duurt. Maar een korterókjesdag is een dag van de korte rokjes. Zo makkelijk is het. Hebben we toch nog een happy end. Voor altijd samen!