Wat is deze?! Gebruik het juiste verwijswoord

Reinigt het gezicht zonder deze uit te drogen.

 

Vraag een sollicitatieformulier en lever deze in bij de balie.

 

“Het kabinet krijgt een meerderheid voor de uitbreiding van het coronatoegangsbewijs, mits het plan om deze te handhaven in de amateursport geschrapt wordt.”

 

Wat is de overeenkomst tussen deze drie zinnen?
a) ik heb ze niet verzonnen
b) in elke zin staat een fout verwijswoord
c) a) en b) zijn allebei waar.

 

Het antwoord is c). Ik heb die zinnen, gedrukt en wel, in het echt gezien. Respectievelijk op een etiket van mijn Decubal gezichtstonic, op een mededeling in de Jumbo-supermarkt en in de online Volkskrant van 3 november 2021.

 

Wat is de fout? Het verwijswoord. Dat is een woord dat verwijst (‘terugslaat op’) naar een woord dat al eerder is gebruikt. En er gaat geen dag voorbij of ik zie wel een zin met deze fout. Pas nog in mijn kwaliteitskrant, schreef een gerespecteerd columnist ‘een meisje, die’.

 

Waarom zijn de verwijswoorden in deze zinnen fout?
Reinigt het gezicht zonder deze uit te drogen.
Waar slaat ‘deze’ op? Op: gezicht. Maar: deze (en ook het woord die) verwijzen naar woorden die met ‘de’ beginnen. Heb je een ‘het’-woord te pakken – zoals hier: het gezicht – dan gebruik je dit of dat. De correcte versie van de zin is: Reinigt het gezicht zonder dit uit te drogen.
Formeel gesproken is het de huid die niet mag uitdrogen. Dan kun je beter schrijven: Reinigt de gezichtshuid zonder deze uit te drogen. Dus hup productmanagers van Decubal, verbeter dat etiket!

 

En zo gaat het ook met het sollicitatieformulier. Er zijn misschien mensen die ‘deze formulier’ zeggen. Dat zijn dezelfde mensen die al rappend de draak steken met ‘grammarnazis’ zoals ik: ‘waar is de meisje!’ en ‘wat is deze?’ In de spreektaal is dat niet zo erg. Maar wil je met je zakelijke teksten professioneel en geloofwaardig overkomen (en wie wil dat niet), denk dan gewoon even na voor je ‘deze’ schrijft. Ezelsbruggetje: het -> dit/dat eindigen allemaal op een t.

 

Schrijf ik de waarheid over verwijswoorden? Check het zelf, bij Genootschap Onze Taal of op https://onzetaal.nl/taaladvies/trefwoord/verwijswoord.