De Telegraaf, de FBI en de verwijswoorden

Dit las ik in de Volkskrant:

 

 

De Amerikaanse federale politie doet in Texas onderzoek naar de miljoenenfraude bij de Amsterdamse woningcorporatie Rochdale. Dat schrijft De Telegraaf op basis van een vertrouwelijk document van de FBI die de krant in handen heeft.

 

 

Er staat hier dat de FBI De Telegraaf in handen heeft. Dat komt door het woordje die in de laatste regel. Wat is er mis met die? Lees dit blog en je weet het!

 

Op de bestelling staat een ordernummer. Gaarne deze op de factuur vermelden.

 

Dit is het mooiste dat ik ooit gezien heb.

 

Gewoon, dingen doen wat je leuk vindt!

 

Deze zinnen heb ik ook niet verzonnen, maar gehoord en gelezen. In tv-programma’s, in de krant, in zakelijke mails. Het is een trend. En die trend heet: foute verwijswoorden. Een verwijswoord is een woord dat ’terugslaat’ op een woord, een zin of een deel van een zin. Waarom zijn de verwijswoorden in deze zinnen fout?

 

Op de bestelling staat een ordernummer. Gaarne deze op de factuur vermelden.

Waar slaat deze op? Op: ordernummer. Maar: deze en die verwijzen naar woorden die met de beginnen. Heb je een het-woord te pakken – zoals hier: het ordernummer – dan gebruik je dit of dat. De zin moet zijn: Op de bestelling staat een ordernummer. Gaarne dit op de factuur vermelden.

 

 

Dit is het mooiste dat ik ooit gezien heb.

Na uitdrukkingen als het mooiste, het beste, het vervelendste schrijf je wat. Die uitdrukkingen heten: overtreffende trap. Bijvoorbeeld:

Dit is het mooiste wat ik vandaag heb gezien.

Het beste wat hem is overkomen.

Het ergste wat jij me hebt aangedaan.

Opgelet: als er een zelfstandig naamwoord in de zin staat dat hoort bij de overtreffende trap, schrijf je wel die of dat. Bijvoorbeeld:

De mooiste vrouw die ik heb gezien, is Koningin Maxima.

Dit boek is het beste (boek) dat ik heb gelezen.

 

 

Gewoon, dingen doen wat je leuk vindt.

Denk er een Amsterdams accent bij, en je weet meteen: Amsterdammers leiden graag een zorgeloos leven. Geen gezeur, gewoon leuke dingen doen. Maar ‘dingen doen wat je leuk vindt’ is fout. Want wat verwijst hier naar dingen. En het is: dingen die.

Opgelet: als je ‘dingen’ weglaat, is wat wel goed. Gewoon doen wat je leuk vindt! Want wat verwijst dan naar een werkwoord. Ook in uitdrukkingen met alles, niets, iets schrijf je wat. Bijvoorbeeld: Alles wat ik opschrijf, is onzin. Of: Niets is wat het lijkt. Als je verwijst naar een hele zin of een deel ervan, gebruik je ook wat: Dit blog trekt veel bezoekers, wat ik leuk vind.

 

Zo, nu weet u hoe het zit met De Telegraaf, de FBI en de frauderende directeur die gewoon doet wat ie leuk vindt. Succes met de ditjes en datjes!